Difference between revisions of "Polish cases"

Latest revision as of 19:50, 29 April 2021

Polish cases: by their function

Mianownik (nominative)

Subject in the sentence
- pan Kowalski dobrze gotuje
Predicative form (after to)
- Mateusz to dobry syn
To express comparisons (jak)
- zdrowy jak koń
- głupi jak but

Dopełniacz (genitive)

To indicate possession (even abstract)
- dom ojca
- Hamlet Szekspira
Negations
- nie mam czasu
- nie ma jej tu
- nie znam tej pani
Lack of something
- brakuje mi pieniędzy
- szukam klucza
Time determination
- urodzony drugiego maja
- od piątej to ósmej
To indicate quantities (more than 5)
- pół chleba
- dużo ludzi
- pięć osób
To indicate wishes, needs and desires
- życzę wam szczęścia
- chcę/potrebuję spokoju
After certain verbs
- uczę się jęsiyka polskiego
- boję się pająków
After prepositions and prepositional phrases
- bez, blisko, dla, do, dookoła (=dokolą), koło (=obok), naprzeciw(ko), niedaleko, od, około, oprócz, podczas, sprzed, u, w czasie, w ciągu, w razie, wśród, z, z powodu, zza

Tables with nouns and adjectives

Celownik (dative)

Indirect object: aaddressee, recipient
- kup mi/sobie/mu/jej coś
- daj dziecku pić
Objectless sentences
- miło mi
- dziecku jest za ciepło
- dobrze mu tam
Expressing feelings
- przeszkadzasz ojcu
- zazdroszczę wam
- pomagam przyjacielowi
- wierzę ci
After certain prepositions
- dzięki, na przekór, przeciw(ko), wbrew

Tables with nouns and adjectives

Biernik (accusative)

Direct object
- kupił nowy komputer
- daj spokój
To express extension (of space or time)
- spała całą noc
- przyszedł na chwilę
- przez cały dom
Constructions of the type Acc. + Acc.
- lubię Ewa za jej poczucie humoru
- zapraszam was na obiad
- wybrali go na skarbnika za uczciwość
Prepositions that connect only with the accusative
- przez, bez względu na, ze względu na, w zamian za, z ugasi na
Prepositions that connect not only with the accusative (usually, they indicate motion)
- mięzy, na, nad, o, po, pod, ponad, poza, przed, w, za

Tables with nouns and adjectives

Narzędnik (instrumental)

A noun as a component of a compound judgment (after jest)
- on jest policjantem
- ona jest bibliotekarką
To indicate the instrument that you use to do something
- pisz ołówkiem
- jadę rowerem/taksówką
To indicate the company
- Pani z psem rozmawia z taksówkarzem
To indicate the director or ruling
- Babcia kieruje dużą firmą i rządzi całą rodziną
After preposition
- między, (po)nad, pod, poza, przed, z, za, w porównaniu z, w związku z, zgodnie z

Tables with nouns and adjectives

Miejscownik (locative)

Occasional sentences that describe the time, place, reasons, goals, manner of performing an activity
- będę w domu o/po dwunastej
- mam urodziny w maju
- masz plamę na spodniach
- dyskutujemy o waszych problemach
- poszedł do kina na polski film
- nie przeklinaj przy dzieciach
After certain prepositions
- na, o, po, przy, w

Tables with nouns and adjectives

Wołacz (vocative)

To address someone (e.g., in letters; in plural wołacż=mianownik)
- Szanowna Pani Profesor!
- Drogi Dziadku!
- Kochana Mamo!
- Proszę Państwa!
- Skarbie

@@ Line 41: / Line 41: @@
 * After prepositions and prepositional phrases
 ** bez, blisko, dla, do, dookoła (=dokolą), koło (=obok), naprzeciw(ko), niedaleko, od, około, oprócz, podczas, sprzed, u, w czasie, w ciągu, w razie, wśród, z, z powodu, zza
+[[Polish_cases:_tables#Dope.C5.82niacz_.28genitive.29|Tables with nouns and adjectives]]
 === Celownik (dative) ===
@@ Line 58: / Line 60: @@
 * After certain prepositions
 ** dzięki, na przekór, przeciw(ko), wbrew
+[[Polish_cases:_tables#Celownik_.28dative.29|Tables with nouns and adjectives]]
 === Biernik (accusative) ===
+* Direct object
+** kupił '''nowy komputer'''
+** daj '''spokój'''
+* To express extension (of space or time)
+** spała '''całą noc'''
+** przyszedł '''na chwilę'''
+** przez '''cały''' dom
+* Constructions of the type Acc. + Acc.
+** lubię '''Ewa''' za '''jej poczucie humoru'''
+** zapraszam '''was''' na '''obiad'''
+** wybrali '''go''' na '''skarbnika''' za '''uczciwość'''
+* Prepositions that connect only with the accusative
+** przez, bez względu na, ze względu na, w zamian za, z ugasi na
+* Prepositions that connect not only with the accusative (usually, they indicate motion)
+** mięzy, na, nad, o, po, pod, ponad, poza, przed, w, za
+[[Polish_cases:_tables#Biernik_.28accusative.29|Tables with nouns and adjectives]]
 === Narzędnik (instrumental) ===
+* A noun as a component of a compound judgment (after '''jest''')
+** on jest '''policjantem'''
+** ona jest '''bibliotekarką'''
+* To indicate the instrument that you use to do something
+** pisz '''ołówkiem'''
+** jadę '''rowerem'''/'''taksówką'''
+* To indicate the company
+** Pani '''z psem''' rozmawia '''z taksówkarzem'''
+* To indicate the director or ruling
+** Babcia kieruje '''dużą firmą''' i rządzi '''całą rodziną'''
+* After preposition
+** między, (po)nad, pod, poza, przed, z, za, w porównaniu z, w związku z, zgodnie z
+[[Polish_cases:_tables#Narz.C4.99dnik_.28instrumental.29|Tables with nouns and adjectives]]
 === Miejscownik (locative) ===
+* Occasional sentences that describe the time, place, reasons, goals, manner of performing an activity
+** będę '''w domu o/po dwunastej'''
+** mam urodziny '''w maju'''
+** masz plamę '''na spodniach'''
+** dyskutujemy '''o waszych problemach'''
+** poszedł do kina '''na polski film'''
+** nie przeklinaj '''przy dzieciach'''
+* After certain prepositions
+** na, o, po, przy, w
+[[Polish_cases:_tables#Miejscownik_.28locative.29|Tables with nouns and adjectives]]
 === Wołacz (vocative) ===
+* To address someone (e.g., in letters; in plural wołacż=mianownik)
+** Szanowna '''Pani Profesor!'''
+** Drogi '''Dziadku!'''
+** Kochana '''Mamo!'''
+** Proszę '''Państwa!'''
+** '''Skarbie'''